Дариға Назарбаеваның ұлы «Транстелекоммен» кетті

Дариға Назарбаеваның ұлы Нұрәлі Әлиев «Транстелеком» АҚ акционерлер құрамынан шығатынын және компаниядағы үлесін сатуына байланысты директорлар кеңесінің төрағасы өкілеттігін тоқтататынын мәлімдеді, деп хабарлайды Orda.kz.

Нұрәлі Әлиев, Қазақстанның тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың жиені, 2016 жылы жекешелендіру бағдарламасы аясында «Транстелеком» компаниясының 49% акциясын сатып алған. Кейінірек, «Unit Telecom» ЖШС арқылы ол өз үлесін 75%-ға дейін ұлғайтып, бұл келісімді 2021 жылы аяқтады.  

«10 жылдан астам жұмыстан кейін мен акционерлер құрамынан шығу және компаниядағы үлесімді сату шешімін қабылдадым. Бұл – мен үшін де, керемет даму жолынан өткен компания үшін де маңызды кезең», – деді Әлиев өз мәлімдемесінде, бірақ келісімнің егжей-тегжейін ашып көрсеткен жоқ.

«Транстелекомды» кім бақылауда ұстады? 

26 жылдық тарихы бар компания бастапқыда теміржол саласына қызмет көрсетумен айналысқан, алайда уақыт өте келе IT және байланыс саласының негізгі ойыншыларының біріне айналды.  

KASE мәліметінше, 2025 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша компанияның негізгі акционерлері:  

• «Unit Telecom» ЖШС (75%) – Нурали Алиев пен Дмитрий Покупателевке тиесілі;  
•  «Қазақстан темір жолы» АҚ (25%).

2022 жылы «Транстелеком» қаржылық қиындықтарға тап болды. Компания 11 млрд теңге шығынға ұшырап, сол кезең үшін дивиденд төлемеу туралы шешім қабылдады. Бір жылдан кейін қаржылық жағдайды жақсарту үшін облигациялар мен несиелердің бір бөлігін мерзімінен бұрын өтеу сияқты шаралар қабылданды.

Турловпен байланыс  

«Транстелеком» мен олигарх Тимур Турловқа тиесілі Freedom Telecom арасындағы келісім қызығушылық тудырады. KASE мәліметтері бойынша, компания жеті деректерді өңдеу орталығын сатқан (ДӨО). Келісім 2024 жылғы маусымда аяқталды.

Нақты қай ДӨО-тардың сатылғаны белгісіз. Бірақ 2021 жылы Нұрәлі Әлиев Орал, Ақтөбе, Атырау, Ақтау, Қарағанды, Жезқазған және Қызылорда қалаларында жеті дата-орталық іске қосылатынын хабарлаған.  

Қаржылық есептерге сәйкес, бұл ДӨО-тарға жабдықты ресейлік «Безопасная информационная зона» және оның қазақстандық филиалы BiZone Kazakhstan Ltd жеткізген. Сонымен қатар, 2020 жылы «Транстелеком» ТОО «ST Networks» компаниясымен миллиардтаған теңгелік келісімдер жасап, оптикалық-талшықты жүйелер мен іске қосу-жөндеу жұмыстарына тапсырыс берген.  

Айта кетерлігі, бұл дата-орталықтардың клиенттері арасында ТНК «Казхром», ERG және тіпті ұлттық қауіпсіздік комитеті де болған.

Бұған дейін біз «Қазгеология» АҚ «Транстелекоммен» шамамен 2,5 млрд теңге тұратын минералдық ресурстар банкін құру туралы келісімшарт жасағанын жазған едік. Алайда, жоба мерзімдері бірнеше рет кейінге шегеріліп, ақыры міндеттемелер орындалмағандықтан, келісімшарт бұзылды. «Қазгеология» «Транстелеком» мен оның серіктестеріне қарсы сотқа шағым түсіріп, айыппұлдар мен залалды өтеуді талап етті.  

Ал 2023 жылы телеком-оператор жарнамалық науқан жүргізіп, «Қазақтелеком» және Beeline абоненттеріне осы провайдерлермен келісімшартты бұзу шартымен интернетке 100% жеңілдік ұсынды. Жеңілдік алу үшін пайдаланушылар соңғы айдағы төлем түбіртегі немесе келісімшарттың көшірмесін ұсынуы қажет болды. «Алма Телекоммуникейшнс Қазақстан» АҚ («АЛМА+» бренді) бұл әрекеттерді әділетсіз бәсекелестік деп бағалап, шағым түсірді. Нәтижесінде Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі «Транстелекомға» заңбұзушылықтарды жою туралы хабарлама жіберді. Соның нәтижесінде компания жарнамалық акциясын тоқтатты.