Елтаңбада «шаңырағың биік, керегең кең, босағаң берік болсын!» деген дәстүрлі бата көрініс тапқан
4 маусым – Мемлекеттік рәміздер күні.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы – тәуелсіздік пен егемендіктің, ұлттық мәдениет пен тарихтың символы.
1992 жылы 4 маусымда ресми түрде қабылданған бұл Елтаңба Жандарбек Мәлібековтің авторлығымен жасалған. Елтаңбаның әрбір элементі терең мәнге ие және қазақ халқының философиясы, тарихы мен рухани мұрасын бейнелейді.
Елтаңбаның жалпы құрылымы
Қазақстанның Мемлекеттік Елтаңбасы дөңгелек пішінді, бұл Ұлы Дала көшпенділерінің өмір мен мәңгілік туралы түсінігін білдіреді. Дөңгелек пішін – әлемнің шексіздігі мен үйлесімділігін, сондай-ақ бірлік пен тұтастықты бейнелейтін ежелгі символ. Елтаңбаның орталық элементі – көгілдір түсті фонда орналасқан шаңырақ, ол қазақтың дәстүрлі киіз үйінің жоғарғы бөлігі. Шаңырақ – отбасының, мемлекеттің түп-негізі және бірліктің символы.
Шаңырақ – бірлік пен тұрақтылықтың символы
Шаңырақ – елтаңбаның жүрегі. Ол қазақтың дәстүрлі мәдениетінде киіз үйдің ең маңызды бөлігі ретінде отбасы мен ошақтың бірлігін білдіреді. Шаңырақтың дөңгелек пішіні күннің бейнесімен байланысты, ал одан тараған уықтар күн сәулесін еске салады. Бұл элемент мемлекеттің беріктігін, халықтың бірлігін және өмірдің мәңгілігін бейнелейді. Шаңырақтың көгілдір фонда орналасуы аспанмен байланысты, ол тазалық, бейбітшілік және рухани биіктікті білдіреді.
Қанатты тұлпарлар – батылдық пен еркіндік
Елтаңбаның оң және сол жағында орналасқан қанатты тұлпарлар (пырақтар) – қазақ мифологиясы мен аңыздарындағы маңызды бейнелер. Тұлпар батылдықты, сенімділікті және ерік күшін білдіреді. Олардың қанаттары Қазақстанның көпұлтты халқының гүлденген мемлекет құруға деген ұмтылысын және шығармашылық дамуға ұмтылысты көрсетеді. Сонымен қатар, қанатты тұлпарлардың алтын түсі алтын масақты еске салады, бұл халықтың еңбексүйгіштігін және материалдық игілікті бейнелейді.
Бес бұрышты жұлдыз – бағыт пен жарық
Елтаңбаның жоғарғы бөлігінде орналасқан бес бұрышты жұлдыз – бағыт пен жарықтың символы. Ол қазақ халқының «Бағымыз ашылып, жұлдызымыз жарқырай берсін!» деген асыл арманын бейнелейді. Жұлдыз күн мен айдың бірлігін білдіріп, халықтың рухани және материалдық әл-ауқатына жол сілтейді. Бұл элемент сонымен қатар болашаққа деген ұмтылыс пен үміттің белгісі ретінде түсініледі.
Көгілдір түс – бейбітшілік пен тазалық
Елтаңбаның негізгі фоны – көгілдір түс. Бұл түс қазақ мәдениетінде аспанмен, тазалықпен және бейбітшілікпен байланысты. Көгілдір түс халықтың рухани тазалығын, бостандыққа ұмтылысын және бейбіт өмірді білдіреді. Ол сонымен қатар мемлекеттің ашық және достық саясатын бейнелейді.
«Qazaqstan» жазуы – ұлттық бірегейлік
Елтаңбаның төменгі бөлігіндегі «Qazaqstan» жазуы мемлекеттің атауын латын қарпінде бейнелейді. Бұл жазу 2018 жылы қазақ әліпбиінің латын графикасына көшуіне байланысты өзгертілді. Жазудың екі жағындағы арыстан мен бөрінің бейнелері кейінгі өзгерістерде қосылған, олар күш пен батылдықты білдіреді. Бұл элементтер ұлттық бірегейлікті және мемлекеттің тарихи мұрасын бекітеді.
Елтаңбаның тарихы
Қазақстанның Мемлекеттік Елтаңбасын жасау үшін 1992 жылы байқау жарияланды, оған 245 жоба мен 67 сипаттама қатысты. Жандарбек Мәлібековтың жобасы 293 жобаның ішінен үздік деп танылды. Ол Ташкентте тұрып, қазақ халқының тарихы мен мәдениетін терең зерттеп, елтаңбаның әрбір элементіне ұлттық рухани мұраны сіңірді. Оның сөзінше, елтаңбада «Шаңырағың биік болсын, керегең кең болсын, босағаң берік болсын!» деген дәстүрлі бата көрініс тапқан.
Елтаңбаның алғашқы үлгісі пенопластан жасалып, кейін қоладан құйылды. 2004 жылы Астанада гипстен жасалған нұсқасы технологиялық кемшіліктерге байланысты өзгертілді. Бұл процестер елтаңбаның ұлттық маңыздылығын және оның жетілдірілу жолындағы еңбекті көрсетеді.
Елтаңбаның құпиясы
Қазақстанның елтаңбасында саяси астар немесе күш көрсету белгілері жоқ. Ол қазақ халқының бостандық сүйгіштік, кеңпейілділік және қонақжайлылық қасиеттерін паш етеді. Елтаңбаның әрбір элементі – шаңырақ, қанатты тұлпарлар, бес бұрышты жұлдыз және көгілдір түс – халықтың ғасырлар бойғы арман-мұраттары мен рухани құндылықтарын бейнелейді. Бұл символдар қазақтың тарихы мен мәдениетін, сондай-ақ болашаққа деген ұмтылысын білдіреді.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы – ұлттық рухтың, тарихтың және болашаққа деген сенімнің айнасы. Оның құпия белгілері қазақ халқының мәдениеті мен философиясын, бірлік пен еркіндікке деген ұмтылысын бейнелейді. Елтаңба – тек мемлекеттік рәміз ғана емес, сонымен қатар ұлттың рухани мұрасы мен болашаққа деген ұлы армандарының көрінісі.
Сіздің реакцияңыз қандай?
