23 наурыз - Тазару күні
14 наурызда басталған 10 күндік «Наурызнаманың» соңғы күні ұлттық экологиялық науқанға арналған. «Тазару күні» азаматтарға қоршаған ортаны қорғау туралы түсінікті кең таратып, қоғамда экологиялық мәдениетті дамытуға мүмкіндік береді.
Наурыздағы тазалық шаралары
Наурыз – табиғат пен адам үйлесімінің, молшылықтың, жаңару мен тазалықтың мерекесі. Мерекенің басты мәні – қыс мезгілінен көктемге көшу, табиғаттың (және адамдардың) жаңаруын бейнелеу. Бұл кезең терең символдық мәнге толы, оның негізгі қағидасы – тазару арқылы жаңару. Дәстүр бойынша, Наурыз мейрамында адамдар өз үйлерін, аулаларын, көшелерін ретке келтіріп, тазалық шараларын өткізеді. Бұл – табиғатқа деген құрметтің, қоғамға деген жауапкершіліктің көрінісі.
Табиғатты аялау халқымыздың мәдениетінде ертеден бар. Соның ішінде, бұлақтың көзін ашу сауапты әрі маңызды іс саналатын. Қазақта «Бұлақ көрсең, көзін аш» деген қанатты сөз бар. Бұл халық даналығы табиғатты қорғауға, су көздерін тазартуға шақырады. Бұлақтардың көзі бітелсе, су лайланып, ағысы тоқтап, айналадағы тіршілікке зиян келтіруі мүмкін. Сондықтан Наурыз мейрамында ауыл тұрғындары, оқушылар мен еріктілер бұлақтардың көзін ашып, су арналарын тазартуға белсенді қатысады.
Бұл күн – табиғатпен үндестікті сақтаудың маңыздылығын және адамның қоршаған әлемнің ажырамас бөлігі екенін еске салатын сәт. Ұлттық мерекеге экологиялық акцияларды қосу – Мемлекет басшысы көтерген экологиялық мәселелер аясында қоршаған ортаны қорғаудың маңызын көрсетуді де көздейді. Мұндай кең ауқымды экологиялық бастамалар Наурызнама онкүндігінің қорытындысы ғана емес, жаңа жылды таза қоршаған ортада, игі ниетпен қарсы алуға негіз болады.
Тазару күніне орай ұйымдастырылатын шаралар көп. Солардың бірі – «Жер сағаты» халықаралық экологиялық акциясы жыл сайын Халықаралық жабайы табиғат қорының (WWF) қолдауымен өткізіліп келеді. Биылғы акция 22 наурыз күні сағат 20:30-дан 21:30-ға дейінгі аралықта өтті. Қор жарықты және тұрмыстық техникаларды бір сағатқа сөндіріп, планетамызға бей-жай қарамайтынымызды көрсетуге шақырады. Бұл уақытта дүние жүзіндегі танымал ғимараттар мен ескерткіштердің жарығы да сөнеді. Бұл – әлемдегі ең үлкен, көп адам қатысатын экологиялық акция.
Сондай-ақ, «Дүниежүзілік тазалық күні» (World Cleanup Day) аумақты тазарту, ағаш отырғызу, табиғи нысандарды абаттандыру шаралары өтеді. Елімізде бұл науқанды Қазақстанның экологиялық ұйымдарының қауымдастығы, «Жасыл» және G-Global даму коалициясы, «Біз таза ел үшін» экологиялық қозғалысы, «Zhasyl Qalqan» ұйымы өткізеді.
«Таза Қазақстан» − бастамадан тұжырымдамаға дейін
Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен өткен жылдың сәуір айында жалпыұлттық «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы басталған еді. Көктемгі су тасқынымен арпалысқан шақ болса да, Президент өңір әкімдеріне босаңсымай, айналаны тазалау, абаттандыру ісіне дереу кірісуге пәрмен берді. Бұл жалпыұлттық сипат алатын тұрақты үдеріске айналуға тиіс екенін қатаң ескертті.
− Су тасқынына ұшырамаған өңірлерде менің тапсырмаммен «Таза Қазақстан» науқаны басталды. Мен әкімдердің бәріне бұл бір реттік науқан емес екенін ескерттім. Басқаша айтқанда, сенбілікке шығып, жұмыс істеген сыңай танытып, көзбояушылық жасауға болмайды. Көршілес елдердегі секілді бізге де Қазақстанды көгалдандыру, өңірлер мен қалалардың аумақтарын тазарту жұмыстарын үнемі жүргізу керек, − деген еді Қасым-Жомарт Тоқаев Су тасқынына қарсы іс-шараларды үйлестіру және су тасқыны салдарын жою жөніндегі республикалық штаб отырысында.
Нәтижесінде, өткен жылы «Таза Қазақстан» экологиялық науқанына 2,4 миллион адам қатысып, жүздеген мың аула мен аумақ тазартылған, 900 мың тоннадан аса қоқыс шығарылған. Шамамен 2,5 миллион көшет отырғызылды, 20 мыңнан аса әлеуметтік нысанның аумағы, 4,6 мыңнан аса қоғамдық орындар, саябақтар, шағын бақтар абаттандырылды.
Бес мыңнан аса тарихи-мәдени нысан және 758 субұрқақ ретке келтірілді. Өзендер мен көлдердің және басқа да су айдындарының айналасындағы 5,8 миллион шаршы метрден аса аумақ, 8,4 миллион метрден аса арық тазартылды.
Экология министрлігінің хабарлауынша, 2019-2023 жылдары елімізде орта есеппен 62 экологиялық акция өткізілсе, 2024 жылы бұл көрсеткіш 183-ке жетті. Егер өткен 5 жылда акцияларға 2,4 млн адам қатысып, 900 мың тонна қоқыс жиналып, шамамен 2,5 млн жасыл желек отырғызылса, 2024 жылы экологиялық акцияларға 6,2 млн адам қатысып, 1,1 млн тонна қоқыс жиналды, шамамен 1,6 миллион ағаш егілді.
Сонымен бірге, Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Таза Қазақстан» бастамасы аясында Jibek Joly арнасында «Таза қала» ауқымды тележобасы көрерменге жол тартты. Түсірілім тобы Қазақстанның ірі және шағын қалаларына барып, тазалығы мен көркі туралы әңгімеледі. Журналистер жергілікті тұрғындармен кездеседі, коммуналдық қызметтердің жұмысын көреді, аймақтың экологиялық өміріне белсенді қатысатын барлық еріктілермен танысты.
Сіздің реакцияңыз қандай?
