«Мемлекеттік төңкеріс дайындап жатыр»: Дариға Назарбаеваға қатысты тың дерек шықты

Қаңтар 17, 2025 - 17:25
Қаңтар 17, 2025 - 17:25
«Мемлекеттік төңкеріс дайындап жатыр»: Дариға Назарбаеваға қатысты тың дерек шықты
Фото: ru.elordainfo.kz

«Ескі Қазақстан» өкілдері елдің ішкі саясатына әлі де ықпал етіп, тіпті мемлекеттік төңкеріс дайындап жатыр. Мұндай ақпаратты Қазақстан оппозициясының шетелдегі бюросы – «Дөңгелек үстел» таратты. Олар Қазақстан халқына және президент Қасым-Жомарт Тоқаевқа арнап үлкен үндеу жариялап, билікті басып алуға дайындалып жатқаны туралы ескерту жасаған. Orda.kz бұл мәлімдемені зерттеп шықты. 

Негізгі назар Дариға Назарбаевамен оған байланысты құрылымдарға аударылған, қол қойғандардың айтуынша, билікті басып алу үшін олар әрекет жасап жатыр.

Назарбаеваға қатысты «параллельді мемлекет»

Үндеу авторлары Қазақстанда ақпараттық және экономикалық салаларда негізгі позицияларды иеленген «терең мемлекет» бар екенін атап өтеді. Бұл құрылымдар 2022 жылғы Қаңтар оқиғаларынан кейін тарихи сахнадан кеткен жоқ.

«Ескі Қазақстан және оның өкілдері ұлттық компанияларда, құқық қорғау органдарында, жалған қоғамдық ұйымдарда және бақылаудағы БАҚ-та, соның ішінде әлеуметтік желілерде маңызды лауазымдарды атқаруды жалғастыруда. Бұл желілердің ортасында — Дариға Назарбаева. Ол Қазақстан президенті лауазымы оған мұрагерлік құқықпен тиесілі деп сенеді. 2022 жылдың қаңтарындағы билікті басып алу әрекеті қастандықтардың қателіктері, Кәрім Масімовтың қорқақтығы мен қарт әкесінің ақылсыздығы салдарынан сәтсіздікке ұшырады. Қазір Дариға Назарбаева әкесіне де, ескі шенеуніктерге де сенбейді», — деп жазылған үндеуде.

Авторлардың айтуынша, Дариға Назарбаева өз жүйесін дамытып жатыр, ол коммерциялық фирмалар арқылы қаржыландырып әрі қаражат жылыстату әрекеттерімен айналысады. Бұл ақшалар бақылаудағы БАҚ-тарды, «қоғамдық ұйымдарды» және « Ескі Казахстанға» оралу идеясын насихаттайтын сарапшыларды қолдауға жұмсалады.

Нұрсұлтан Назарбаевтың үлкен қызы, авторлардың пікірінше, билікті қалпына келтіруге ұмтылады. Ол көлеңкелі құрылымдар құрған, атап айтар болсақ;

  • БАҚ пен жарнама нарығын бақылау.
  • Жалған қоғамдық ұйымдар арқылы басқару.
  • Құқық қорғау органдарында және мемлекеттік компанияларда ықпал ету.

«Бұл схемалар ашық қолжетімді құжаттар негізінде пайда болды. Біз нақты түрде Дариға Назарбаева осымен айналысады деп айта алмаймыз, бірақ кез келген жағдайда ол әкесімен және Назарбаевтар кланымен байланысты. Мүмкін, олар сол жерде өзара активтер мен өз адамдары отырған лауазымдар үшін күресіп жатқан шығар. Алайда мұның бәрі елдің тұрақсыздануына әкеледі, және «Ескі Қазақстанның» мүдделері барған сайын қорғала береді. Егер «Жаңа Қазақстан» туралы, Тоқаев жариялаған бағдарламасы туралы айтатын болсақ, бұл ескі кадрлармен, ескі мұрамен күрес еді, бірақ бүгінгі таңда мұның пұшпағы да көрінбейді. Себебі, ескі лауазымдарда Назарбаевтар отбасынан шыққан адамдар отыр», — деп мәлімдеді үндеуге қол қойғандардың бірі, оппозицияның шетелдегі бюросының мүшесі Серік Медетбеков.

Ол бұл мәлімдемеге қол қойғандардың Қазақстанда екендігін, бірақ өздерін жария еткісі келмейтінін нақтылады.

Компаниялар мен ұйымдар желісі

Әсер ету тетіктерінің негізгі элементтері ретінде бірнеше ондаған компаниялар аталады, мысалы, «3 A&T», DASM Service, Big Idea Group, 360 Production ЖШС. Бұл компаниялар қаражат жууға қатысып, пропагандистік қызметті қолдайды және жалған ұйымдарды қаржыландырады деп айтылады.

Негізгі қаржылық ағындар салықтық аударымдар мен кәсіпкерлердің «ерікті» қайырымдылықтары арқылы өтеді.

«Дариға Назарбаеваны жоғары лауазымды тұлғалар, оның ішінде сенат спикері Мәулен Әшімбаев пен Иманғали Тасмағамбетов қолдайды. Бақылаудағы AMANAT партиясы да маңызды рөл атқарады. Президент Тоқаев қателесіп, AMANAT партиясы өз бақылауында деп ойлайды. Бұл қате пікір, сондай-ақ Мәсімов басқарған ұлттық қауіпсіздік комитетінің күші туралы сенім де қаңтар оқиғаларымен теріске шығарылды» деп жазылған үндеуде.

Пропагандалық құралдар

Оппозицияның пікірінше, БАҚ және жарнама нарығы Назарбаеваның бақылауында қалды. Рейтингтерді өлшейтін ұлттық медиа ассоциациясы жарнама бюджетін бөлуге әсер ету механизмі ретінде қызмет етеді.

«Менің ойымша, «Назарбаев тұсында бәрі жақсы болған» деген көзқарас қазіргі уақытта Қазақстанда өте күшті. Себебі адамдар өздерінің менталитетіне, когнитивтік қабілеттеріне қарай өткенге тартылып жатады. Өткен олардың ойында жақсы уақыттарды білдіреді. Совет одағында өскен адамдар «онда бәрі жақсы болды» деп айтады. Олар енді кезектерді, бандиттік қақтығыстарды, әлеуметтік сатылардың жоқтығын ұмытты, олардың жадысында тек жарқын естеліктер ғана қалды. Бұл үрдіс тек күшейе береді», — деп қосты Медетбеков.

Саяси байланыстар және Мәскеуден қолдау алу

Дариға Назарбаева мәлімделгендей, өзінің саяси амбицияларын жүзеге асыру үшін Ресеймен байланыстарын пайдаланады.

Үндеудің авторлары президент Қасым-Жомарт Тоқаевтан Дариға Назарбаеваға қатысты құрылымдардың қызметін мемлекеттік тергеу арқылы зерттеуін және олардың негізгі нарықтардағы монополиясын тоқтатуды талап етеді.

Еуропадағы азаматтық қоғам коалициясы жариялаған үндеуде Дариға Назарбаеваның ықпалы туралы мысалдар келтірілген. Бұл ықпал жалған үкметтік емес ұйымдармен аффилирленген компаниялар және медиа ресурстар арқылы жүзеге асырылады. Құжатта нақты компаниялар, мекенжайлар және есімдер көрсетілген, бұл айыптауларды өте нақты етеді.

«Біз президент әкімшілігінен, үкіметтен және парламенттен осы көлеңкелі желінің жұмыс схемаларын зерттеуді және мемлекеттік төңкерістің алдын алу үшін шаралар қабылдауды сұраймыз. Арнайы назар қаржыландыру мәселесіне аударылады. Қазақстанда және шетелде тіркелген беделді компаниялар, болжам бойынша, капиталды сыртқа шығару және заңсыз ықпал ету желілерін қолдау құралы ретінде қызмет етеді» деп жазылған үндеуде.

Серік Медетбеков тағы да Тоқаевқа мемлекеттік құрылымдарда люстрация жүргізу керектігін, яғни мемлекет элиталарын Назарбаевқа қызмет еткен адамдардан толық босату қажеттігін айтты.

Осы мәлімдемеге «Ескі Қазақстан» өкілі, оппозициялық блоктың пікірінше, «Хабар» агенттігі басқармасының төрағасы, «Ұлттық медиақауымдастық» заңды тұлғалар одағының төрағасы Кемелбек Ойшыбаев жауап берді. Ол «Дөңгелек үстел» мәлімдемесінде аталған тұлға. Белсенділердің айтуынша, Ойшыбаев Дариға Назарбаевамен құпия түрде жұмыс істейді.

«Мен «Дөңгелек үстел» мәлімдемелерінде атым аталғанын білмеймін. Мен осы ұйым туралы да хабарым жоқ. Мен ешқашан және қазіргі уақытта Дариға Нұрсұлтанқызына  еш қатысым жоқ. Бүгін олардың бір видеодан қиып алған үзінділерді жіберді, онда ұлттық медиақауымдастық қызметі туралы айтылады. Ол жерде ұлттық медиаассоциациясын Дариға Нұрсұлтанқызына байланыстырады. Бірақ мен вице-министр қызметінен Қаңтар оқиғаларынан кейін, 2022 жылдың ақпанында кеттім, содан кейін мені ұлттық медиаассоциацияның төрағасы етіп шақырды, сайлау 2022 жылдың наурызында өтті. Қауымдастық теледидар индустриясын дамыту, телеарналардың рейтингтерін өлшеу, жарнама агенттіктері мен телеарналарды біріктірумен айналысады. Ол 48 ұйымды қамтиды және ешқандай жағдайда Дариға Назарбаеваға қатысы жоқ», — деді Ойшыбаев.

Ол ұлттық медиақауымдастықтың өз сарапшылар кеңесі бар екенін, оған телеарналар мен жарнама агенттіктерінің өкілдері кіретінін атап өтті. Сондай-ақ бақылаушы кеңес бар, оған 17 ұйым кіреді. Барлық шешімдер ашық түрде дауыс беру арқылы қабылданатынын жеткізді.

«Видеода көргеніме байланысты бұл жай ғана күлкі шақырады. Оны шынайы түрде қабылдап, пікір білдіруге ешқандай қажеттілік жоқ, себебі онда толықтай жалған ақпарат айтылған», — деп қосты ассоциация төрағасы.

Сондай-ақ, ол ұйымның қаржыландыруын оның қатысушылары қамтамасыз ететінін айтты. Олардың қатарында барлық ірі республикалық арналар — «31 канал», «Астана», «7 канал», «Хабар», QAZAQSTAN, президенттің телерадиокомплексі, НТК, КТК, Евразия, барлық ірі спутниктік арналар және жарнама агенттіктері бар.

«Бұл — біреулердің болжаулары ғана, толықтай жалған ақпарат. Мен ешқашан Дариға Назарбаевамен ешқандай байланыс немесе қарым-қатынас жасамадым. Қауымдастықтың қызметі толық ашық, және мен ол жерден жалақы алмаймын», — деп түйіндеді Ойшыбаев.

Сіздің реакцияңыз қандай?

like

dislike

love

funny

angry

sad

wow